Zakończyło się IV Forum Matematyków Polskich w Olsztynie

W otwierającym konferencję referacie pt. "Dlaczego nieszczęścia chodzą parami" prof. Tomasz Downarowicz z Politechniki Wrocławskiej poddał analizie tzw. "prawo serii" dla pewnego typu zdarzeń. Jak zauważył, o tym, że niektóre rzadkie zdarzenia mają skłonność do powtarzania się w krótkim czasie po pierwszym wystąpieniu przekonali się już dawno temu.

Na początku XX wieku kilku naukowców zafascynowanych tym zjawiskiem próbowało badać je w sposób systematyczny. Jednak - przypomniał wykładowca - oprócz nagromadzenia ciekawych i fascynujących przykładów nie uzyskali oni żadnych konkretnych rezultatów.

Współcześnie uważa się, że tzw. prawo serii czy też zjawisko "synchronizmu" jest zwykłą iluzją, wynikiem niezrozumienia mechanizmów statystycznych rządzących rzeczywistością, a przede wszystkim tendencyjnej interpretacji naszych obserwacji. Mimo to, jak dowiódł referent, istnieją argumenty ściśle matematyczne przemawiające za tym, że "prawo serii" występuje na poziomie czysto teoretycznym w przypadku pewnego typu zdarzeń. Nie wiadomo natomiast, czy zjawisko to jesteśmy w stanie obserwować w praktyce.

W trakcie konferencji pojawiło się też kilka referatów, które dotyczyły problematyki teorii modeli i logiki w matematyce. Jeden z nich (referat Jacka Jakubowskiego z Uniwersytetu Warszawskiego) dotyczył na przykład matematycznych modeli ryzyka kredytowego, a inny (odczyt Ryszarda Rudnickiego) pokazywał na przykładach, jak matematyka pomaga w rozwiązywaniu zagadek biologicznych. Na przykład model Vito Volterra wyjaśnia zaskakujące fluktuacje zmiany stosunku liczby ryb drapieżnych i gatunków stanowiących ich pożywienie, spowodowane ograniczeniem połowów w czasie I wojny światowej.

Poza interesującymi wykładami z matematyki teoretycznej - m.in. prof. Macieja Wojtkowskiego z UMW i Andrzeja Derdzińskiego, polskiego matematyka pracującego w USA - zainteresowanie specjalistów wzbudziła też sesja poświęcona statystyce matematycznej, w której podstawowy nurt dotyczył niestandardowych metod estymacji parametrów modeli stosowanych w analizie danych. W trakcie tej sesji wystąpili: prof. Mirosław Krzyśko (UAM), dr Tomasz Górecki (UAM) i mgr Wojciech Rejchel (UWM).

Zgodnie z postanowieniem Polskiego Towarzystwa Matematycznego - głównego organizatora Forum oraz Izraelskiego Towarzystwa Matematycznego (Israel Mathematical Union) przyszłoroczne Forum odbędzie się podczas zjazdu obu towarzystw w Łodzi, w dniach 11-15 września.